دیسپرسانت تصفیه آب و نفت

دیسپرسانت چیست؟

دیسپرس کننده روغن، مخلوط شیمیایی از مواد فعال سطحی است که‌ به منظور تسریع و بهبود جداسازی ذرات و جلوگیری از تجمیع آن‌ها با یکدیگر به کلوئید افزوده می‌شود. نشت نفت یک تهدید مهم برای محیط زیست دریایی است. از آنجایی که چگالی روغن کمتر از آب است، روغن روی سطح آب شناور می‌شود و به پرندگان دریایی و ماهی‌ها آسیب می‌رساند.

هم زدن طبیعی آب باعث می‌شود تا روغنی که در لایه بالایی سطح آب ریخته می‌شود، به زیر ستون آب برود. اما با این فرایند طبیعی زمان زیادی می‌برد تا روغن به طور کامل از سطح پاک شود. در نتیجه برای سرعت بخشیدن به این فرآیند از دیسپرس کننده‌های روغن استفاده می‌شود.

خرید دیسپرسنت

شرکت دکتر کمیکال مواد دیسپرسنت در تصفیه آب و فاضلاب را به مشتریان خود ارائه می‌دهد. خرید دیسپرسنت تصفیه آب گزینه مناسبی برای صنایع جهت نگهداری سیستم‌های تصفیه آب می‌باشد.

مناسب‌ترین مواد شیمیایی دیسپرسنت صنعتی تصفیه آب اتیدرونیک اسید و پلی اکریلیک اسید می‌باشند.

قیمت دیسپرسنت

قیمت دیسپرسنت تصفیه آب با توجه به مقادیر استفاده و شرایط سیستم آبی و تعیین دوز دیسپرسنت قابل محاسبه است. ضمن استعلام قیمت با واحد فروش دکتر کمیکال تماس بگیرید.

02166568403

02188225745

دیسپرسانت آبی

تخریب ناشی از وجود توده‌های لجن و رسوب در بویلرها و سایر تجهیزات صنعتی می‌تواند تهدیدی برای عملکرد ایمن و مداوم آنها باشد. استفاده از دیسپرسانت آبی می‌تواند سرعت انباشته شدن رسوب و لجن را کاهش دهد. پلی اکریلیک اسید (PAA) و اسید هیدروکسی اتیلیدین-1،1-دی فسفونیک (HEDP) به عنوان ترکیبات دیسپرسنت در سیستم‌های آبی کاربرد دارند.

پایداری حرارتی HEDP بین 230 تا 270 درجه سانتی‌گراد است که نسبت به PAA از پایداری حرارتی کمتری برخوردار است. این ترکیبات علاوه بر کنترل رسوب، نرخ خوردگی را نیز کاهش می‌دهند.

مزایای دیسپرس کننده ها

از جمله مزایای انواع دیسپرس کننده‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش میزان ترکیبات فرار در یک بستر، از طریق پراکنده‌سازی و حل کردن این ترکیبات در آب
• کاربرد سریع و آسان
• تلاطم آب و باد به بهبود عملکرد دیسپرس کننده کمک می‌کند
• جلوگیری از تشکیل امولسیون آب در روغن نامطلوب
• اغلب ترکیبات دیسپرس کننده از مواد شیمیایی رایج تشکیل شده‌اند که درجه سمیت خیلی بالایی ندارند

کاربرد دیسپرسانت

کاربرد دیسپرس کننده‌ ها چه برای مقابله با لکه‌های نفتی و چه مقابله با رسوبات مختلف در صنعت، می‌تواند یک استراتژی مؤثر باشد که مزایای زیست محیطی و اقتصادی قابل توجهی دارد. به ویژه زمانی که در کنار سایر روش‌ها مورد استفاده قرار بگیرد.

دیسپرسنت‌های نفتی پاسخ مناسبی به نشت نفت هستند. این ترکیبات می‌توانند به سرعت مقادیر قابل توجهی از نفت را از سطح دریا با انتقال آن به ستون آب که در آنجا توسط فرایندهای طبیعی تجزیه می‌شود، از بین ببرند. این نوع از دیسپرس کننده‌ها را می‌توان با روش‌های مختلفی استفاده کرد. به طور کلی، اسپری مواد پراکنده‌ساز از شناورها و هواپیماهای کوچک برای کنترل نشت‌های کوچک‌تر و مناطق نزدیک ساحل مناسب‌تر است.

اما دیسپرس کننده‌ها فقط در صنعت نفت و برای مقابله با لکه‌های روغنی کاربرد ندارند. یکی از دیگر از بزرگترین چالش‌های صنعت، مشکل رسوب‌گذاری و کیفیت آب در تجهیزات مختلف مانند برج خنک کننده، بویلر، تجهیزات تولید نفت و گاز و… است. در صورتی که پاسخ مناسبی به این چالش داده نشود می‌تواند منجر به مصرف بیش از حد آب و انرژی و به خطر افتادن یکپارچه تجهیزات شود.

لجن بویلر زمانی تشکیل می‌شود که مواد معلق موجود در آب دیگ بر روی لوله‌های داغ دیگ بخار یا سطوح دیگر بنشینند یا به آن بچسبند. استفاده از دسیپرس کننده در برنامه تصفیه آب بویلر و سایر تجهیزات باعث پراکندگی رسوبات شده و از ته‌نشینی لجن و رسوب نمک‌ها در دیواره تجهیزات جلوگیری می‌کند.

شرکت دکتر کمیکال مواد دیسپرسنت در تصفیه آب و فاضلاب را به مشتریان خود ارائه می‌دهد. خرید دیسپرسنت تصفیه آب گزینه مناسبی برای صنایع جهت نگهداری سیستم‌های تصفیه آب می‌باشد. برای استعلام قیمت و مشاوره در خصوص دیسپرسنت تصفیه آب با توجه به مقادیر استفاده و شرایط سیستم آبی و تعیین دوز دیسپرسنت با دکتر کمیکال تماس بگیرید.

 

مواد شیمیایی دیسپرسنت

هنگامی که سیستم آبی دارای سختی و قلیائیت بالا باشد، اگر از مواد شیمیایی دیسپرسانت استفاده نشود، رشد کریستالی رسوبات و توده میکروبیولوژیک شدت گرفته و این رسوبات به طور محکم به سطح مبدل حرارتی می‌چسبند؛ اما اگر به اندازه کافی ماده پراکنده‌ساز در سیستم وجود داشته باشد، ذرات رسوبی (که از صدها هزار مولکول CaCO3 تشکیل شده است) توسط دیسپرسانت احاطه شده، ته‌نشین نمی‌شوند و در نتیجه به راحتی آب شسته می‌شوند.

همانطور که قبلاً هم اشاره شد یکی از مواد شیمیایی دیسپرسانت ایده‌آل ترکیب HEDP است که برای مقابله با رسوبات معدنی، اکسید قلیایی و هیدروکسید سطح فلز استفاده می‌شود. این ترکیب نمک‌های معدنی را تغییر داده و به نمک محلول تبدیل می‌کند.

قسمت دیگری که به نمک‌های نامحلول جدید تبدیل می‌شوند که با توجه به نقش پراکنده‌سازی HEDP در مدت زمان کوتاهی پراکنده شده و به راحتی شسته می‌شوند.

بنابراین؛ استفاده مؤثر از ویژگی‌های HEDP می‌تواند تا حد زیادی تشکیل رسوب در سطح فلز را کاهش دهد و تجهیزات فلزی در تولید بهتر عمل کنند.

PAA نیز یکی از مواد شیمیایی دیسپرسانت است که در شرایط بسیار قلیایی کاربرد دارد. این ترکیب قادر به پراکنده‌سازی میکروکریستال‌های کلسیم کربنات، کلسیم فسفات و کلسیم سولفات است. PAA برای کنترل رسوب در سیستم گردش آب کاغذسازی، نساجی، رنگرزی، سرامیک سازی و… استفاده می‌شود.

برای استعلام قیمت PAA و HEDP با کارشناسان فروش دکتر کمیکال در تماس باشید.

تفاوت دیسپرس کننده با سورفکتانت

دیسپرسنت مایع یا گازی است که برای پراکندگی ذرات کوچک در یک محیط استفاده می‌شود؛ اما سورفکتانت ماده‌ای است که می‌تواند کشش سطحی بین دو فاز ماده را کاهش دهد. با این حال، می‌توان دیسپرس کننده را نیز نوعی سورفکتانت در نظر گرفت. این دو ترکیب عملکرد متفاوتی دارند.

به این صورت که دیسپرس کننده از تجمع ذرات در یک سوسپانسیون جلوگیری می‌کند در حالی که یک سورفکتانت کشش سطحی بین دو مایع، بین گاز و مایع یا بین مایع و جامد را کاهش می‌دهد. علاوه‌براین، دیسپرس کننده از طریق جذب ذرات روی سطح مشترک هوا – مایع آنها را پراکنده می‌کند، درحالی‌که سورفکتانت از طریق جذب سطح مشترک جامد – مایع مؤثر است و باعث دافعه بین ذرات می‌شود.

دیسپرسنت نفتی

در سال‌های اخیر مطالعات زیادی بر روی حذف آلودگی‌های نفتی از روی آب دریا انجام شده است. روش‌های پاک‌سازی لکه نفتی از سطح آب دریا معمولا به 3 دسته عمده تقسیم می‌شوند:

1. دسته اول روش‌های فیزیکی است که شامل جاذب‌ها، بوم‌ها، اسکیمرها می‌شود.
2. دسته دوم روش‌های شیمیایی که شامل مواد پراکنده‌ساز، سوزاندن در محل و استفاده از مواد جامدکننده است.
3. دسته سوم شامل روش‌های بیولوژیکی و تجزیه زیستی است.

همانطور که گفته شد یکی از روش‌های مقابله با آلودگی نفتی در دریا و جلوگیری از آلوده شدن محیط زیست دریایی، استفاده از مواد شیمیایی پخش کننده یا پراکنده ساز (دیسپرسنت) نفت به منظور جلوگیری از پراکندگی آلودگی‎‌های نفتی است.

این مواد، تشکیل قطرات کوچک نفت پراکنده شده در لایه بالایی ستون آب را تسریع می‌کنند و در نتیجه عملیات اکسیداسیون و تبخیر هیدروکربن‌های فرار و تجزیه میکروبیولوژیکی تسریع گردیده و خسارت‌ها و زیان‌های ناشی از نشت نفت کاهش می‌یابد. از این مواد برای پراکندگی و از بین بردن لکه‌های نفتی به خصوص هنگامی که به کارگیری تجهیزات مقابله با آلودگی امکان‌پذیر نباشد استفاده می‌شود.

هنگامی که پخش کننده‌ها بر لکه نفتی اسپری می‌شوند جاذب‌های سطحی در پخش کننده‌ها به نفت نفوذ می‌کند. این جاذب‌ها موجب شکست لکه نفتی شده و حالت امولسیونی از نفت و آب را به وجود آورده و به سمت محل تلاقی آب و نفت جهت‌گیری می‌نمایند. این امر موجب اعمال نیرویی می‌گردد که از مخلوط شدن راحت نفت و آب جلوگیری کرده و نیروی چسبندگی بین این دو را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.

این عمل از طریق سورفاکتانت‌های موجود در پراکنده‌سازها صورت می‌گیرد که در واقع این ماده مانند یک رابط عمل کرده و به دلیل خاصیت دو قطبی بودن این مواد، کشش سطحی آب به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. سر قطبی آن به آب و سر غیرقطبی آن به چربی نفت متصل شده و به همین دلیل قطرات نفتی کوچک به راحتی تشکیل می‌شوند.

هدف اصلی دیسپرسنت نفت سرکوب اثر نشت نفت از طریق کاهش مقدار نفتی است که توسط امواج آب به ساحل می‌آید و با تبدیل روغن ریخته شده به ذرات و قطرات کوچک به طوری که این قطرات در زیر ستون آب پراکنده شوند.

اما دیسپرسنت چگونه نشت نفتی را در سطح دریا از بین می برد؟

دیسپرسنت‌ها دو جزء اصلی دارند:

یک سورفکتانت و یک حلال. مولکول‌های سورفکتانت از یک بخش اولئوفیل (روغن دوست) و یک قسمت آبدوست تشکیل شده‌اند. حلال سورفکتانت را از طریق یک لکه روغن به سطح مشترک روغن / آب منتقل و توزیع می‌کند، جایی که کشش سطحی را کاهش داده و اجازه می‌دهد تا قطرات کوچک روغن از لکه جدا شوند. اگرچه قطرات بزرگ‌تر ممکن است به سطح برگردند، اما بیشتر آن‌ها در حالت تعلیق باقی می‌مانند و توسط باکتری‌های طبیعی رقیق شده و تجزیه می‌شوند.

اما برای استفاده از dispersant محدودیت‌هایی وجود دارد. دیسپرس‌کننده‌ها تأثیر کمی روی روغن‌های بسیار چسبناک دارند؛ زیرا تمایل دارند قبل از نفوذ حلال، روغن را وارد آب کنند. آن‌ها همچنین برای برخورد با امولسیون‌های چسبناک (موس) یا روغن‌هایی که نقطه ریزش نزدیک یا بالاتر از دمای محیط دارند، مناسب نیستند. حتی روغن‌هایی که می‌توانند پراکنده شوند در ابتدا پس از مدتی (معمولاً چند ساعت تا چند روز) مقاوم می‌شوند، زیرا فرآیندهای هوازدگی روغن را چسبناک‌تر می‌کند.

در نتیجه ضروری است که اثربخشی دیسپرسنت شیمیایی به طور مستمر کنترل شود و به محض اینکه دیگر مؤثر نباشد، استفاده از مواد پراکنده‌ساز متوقف شود. مشاهده بصری اثربخشی از یک کشتی یا سکوی هوایی کلیدی است. همچنین می‌توان کارایی را با استفاده از فلورمتری فرابنفش (UVF) و با سنجش غلظت روغن پراکنده‌ساز در ستون آب بررسی کرد.

ویژگی های دیسپرسانت

دیسپرسنت‌ها مایعاتی هستند که بر روی لکه نفتی در دریا به منظور پراکنده کردن نفت در ستون آبی پاشیده می‌شوند. بازده این روش به شرایط ویژه لکه نفت بستگی دارد.

از جمله مزایای استفاده از دیسپرسنت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دیسپرس کننده را می‌توان در جریان قوی‌تر آب و در دریاهای مواج استفاده کرد
• همانطور که آب سطحی را این مخلوط شیمیایی جابه‌جا می‌کند، آلودگی پرندگان و حیوانات دریایی را نیز کاهش می‌دهد
• پراکنده ساز نفتی، انتقال نفت توسط باد به سواحل را متوقف می‌کند
• استفاده از پخش کننده یکی از سریع‌ترین روش‌های مبارزه با نشت نفت است و تشکیل امولسیون آب – نفت را متوقف می‌کند
• اگرچه استفاده از پخش‌کننده‌های شیمیایی چندان سازگار با محیط زیست نیست، زیرا این محصولات ممکن است سمی باشند، اما این روش نه تنها سریع‌ترین روش بلکه کارآمدترین روش برای تمیز کردن لکه‌های روغن هستند

ترکیب شیمیایی دیسپرسنت

اساس ترکیبات شیمیایی پخش کننده‌ها، به گونه‌ای است که باعث افزایش پراکندگی به صورت طبیعی به همراه کاهش کشش سطحی بین مولکول‌های آب و نفت می‌گردند. حلال داخل dispersant، باعث کاهش گران روی سورفکتانت می‌گردد که خود، موجب سهولت در اسپری شدن مواد دیسپرسنت و همچنین، باعث نفود مواد سورفکتانت به داخل لکه‌های نفتی خواهد شد. مواد شیمیایی دیسپرسانت، دارای دو ترکیب اصلی سورفکتانت‌ها و حلال‌ها هستند.

سورفکتانت‌ها (عامل فعال در سطح) ترکیبات شیمیایی با مولکول‌هایی متشکل از دو بخش غیرمشابه “آب دوست” (هیدروفیلیک) و “نفت دوست” (اولئوفیلیک) می‌باشند. سورفاکتانت‌ها مانند یک “پل شیمیایی” بین مواد نفتی و آب عمل کرده و باعث می‌شوند این دو فاز به راحتی با یکدیگر مخلوط شوند.

هزاران سورفکتانت تکی وجود دارد که برخی از آن‌ها طبیعی می‌باشند (مانند سورفکتانت‌های طبیعی در شیر) و برخی ساخته دست بشر یا ترکیبی می‌باشند.

برخی از سورفکتانت‌های ساده از جمله صابون به پاک کردن آلودگی، چربی و مواد چرب از پوست و سایر سطوح کمک می‌کند و باعث می‌شوند این مواد به راحتی از طریق شستشو به آب منتقل شوند. سورفکتانت‌های موجود در پراکنده کننده‌های لکه نفت بسیار پیچیده‌تر از یک صابون ساده می‌باشند.

حلال‌ها برای حل‌کردن سورفکتانت‌ها (برخی سورفکتانت‌ها جامد می‌باشند) و کاهش چسبندگی (بسیاری از سورفکتانت‌ها مایعاتی با چسبندگی بالا می‌باشند) به کار می‌روند و باعث پاشیده‌شدن دیسپرسنت بر روی لکه نفتی می‌شوند. تمام dispersant، دارای حلال‌های مناسب هستند که خاصیت نفوذ آن‌ها به داخل لایه‌های مواد نفتی را موجب می‌شوند و مانند یک نیروی کمکی برای سورفکتانت عمل می‌کنند.

انواع سورفکتانت‌ ها و حلال‌ های مورد استفاده در دیسپرسنت ها

سورفکتانت‌ها و حلال‌های موجود در پخش کننده صرفاً برای استفاده در پراکنده‌سازی لکه‌های نفتی تولید نمی‌‎شوند. کمپانی‌های شیمیایی مختلف رنج وسیعی از سورفکتانت‌ها را برای فروش به کمپانی‌های سازنده dispersant، تولید می‌کنند. امکان استفاده از تمامی سورفکتانت‌های مورد استفاده در دیسپرسانت‌ها در سایر محصولات نیز وجود دارد.

انتخاب دو یا سه سورفکتانت مناسب از هزاران سورفکتانت موجود و سپس ترکیب آن‌ها با نسبت‌های مناسب برای رسیدن به تاثیر مطلوب، از مهارت‌های سازندگان دیسپرسانت‌ها می‌باشد.

انتخاب حلال مناسب نیز اهمیت دارد. این مخلوط معمولاً برای استفاده در شرایط خاصی تولید می‌شوند، این شرایط را می‌توان با ترکیب سورفکتانت‌های متفاوت و حلال‌های موجود برآورده ساخت؛ بنابراین، تمام پخش کننده‌ها دارای یک نوع سورفکتانت یا حلال یکسان نیستند.

فرمول‌بندی تجاری موجود برای دیسپرسنت‌ها جزء اطلاعات اختصاصی سازندگان می‌باشند. این اطلاعات توسط سازنده‌ها در اختیار مراجع ملی که dispersant را برای فروش و استفاده تأیید می‌کنند، قرار می‌گیرند، اما به صورت اسناد عمومی منتشر نمی‌شوند.

انواع دیسپرس کننده ها

این مخلوط شیمیایی با فرمولاسیون‌های مختلفی تولید می‌شود و اثربخشی آن بسته به نوع روغن مورد استفاده در فرمولاسیون، متفاوت است. پخش کننده‌ها بر اساس نسل و نوع آن‌ها طبقه‌بندی می‌شوند:

• اولین نسل dispersant، که در دهه 1960 معرفی شدند و مشابه پاک کننده‌های چربی‌زدای صنعتی با سمیت بالا بودند. دیسپرس‌کننده‌های نسل اول دیگر در نشت نفت استفاده نمی‌شوند.
• دیسپرس کننده‌های نسل دوم که پراکنده‌کننده‌های نوع I نیز نامیده می‌شوند، برای پراکنده سازی نشت نفت در دریا با اسپری کردن از طریق قایق طراحی شده‌اند. این نسل از پخش کننده‌ها حاوی یک حلال هیدروکربنی با محتوای آروماتیک کم یا غیرآروماتیک و معمولاً 15 تا 25 درصد سورفکتانت هستند. این نوع از پخش‌کننده‌ها باید بدون رقیق‌سازی استفاده شوند.
• پخش کننده‌های نسل سوم حاوی ترکیبی از دو یا چند سورفکتانت با گلیکول و حلال‌های تقطیر نفت سبک هستند. رایج‌ترین سورفکتانت‌های مورد استفاده در این نوع از دیسپرس کننده سورفکتانت غیر یونی و آنیونی هستند. غلظت سورفکتانت بین 25 تا 65 درصد است و بیشتر از محصولات نوع I است.

به طور کلی دو نوع دیسپرسانت وجود دارد:

• دیسپرسنت معمولی

پخش‌کننده‌های معمولی مخلوطی از حلال‌های هیدروکربن های غیر آروماتیک هستند و بیشتر برای تمیز کردن خطوط ساحلی استفاده می‌شوند. این پخش کننده‌ها در زمان استفاده بدون رقیق‌سازی استفاده می‌شوند و دوز این نوع dispersant بین 30 تا 100 درصد / مقدار نشت نفت نگه داشته می‌شود.

• دیسپرسنت کنسانتره

دیسپرسنت غلیظ طرفداران بیشتری دارد، زیرا کار با آن بسیار آسان‌تر است. این پخش‌کننده از مخلوطی از ترکیبات اکسیژن دار مانند گلیکول و هیدروکربن‌های غیر آروماتیک تشکیل شده است.

این پخش کننده را می‌توان پس از رقیق شدن استفاده کرد، اما جدیدترین پراکنده کننده‌های غلیظ (نسل سوم) را می‌توان به صورت رقیق نشده در کشتی و همچنین در هواپیما استفاده کرد. دوز پخش کننده‌های غلیظ مورد نیاز نسبت به دیسپرسنت‌های معمولی کاهش چشمگیری دارد و به 5-15٪ از مقدار نفت می‌رسد.

در صورت استفاده مناسب، دیسپرس کننده می‌تواند یک استراتژی مؤثر برای پاسخ به نشت نفت باشد. dispersant می‌توانند به سرعت مقادیر قابل توجهی از نفت را از سطح دریا با انتقال آن به آب از بین ببرد تا در آنجا توسط فرآیندهای طبیعی تجزیه شود.

مزایای زیست محیطی و اقتصادی قابل توجهی را می‌توان با استفاده از پخش کننده به دست آورد، به ویژه زمانی که سایر تکنیک‌ها در دریا به دلیل شرایط آب و هوایی یا در دسترس بودن منابع محدود شده باشند. با این حال، مانند سایر روش‌های واکنش، پراکنده‌کننده‌ها نیز محدودیت‌های خود را دارند و باید ویژگی‌های روغن، شرایط آب و هوایی و دریا و حساسیت‌های محیطی را در نظر گرفت.

مقدار پراکنده کننده مورد نیاز به عوامل زیر بستگی دارد:

• نوع روغن در سطح ریخته شده
• مقدار روغن
• شرایط آب‌وهوایی
• مدت زمانی که از حادثه نشت نفت گذشته
• فاصله از ساحل
• شرایط محیط دریایی و موجودات دریایی در منطقه نشت نفت

مکانیزم پراکنده شدن مواد دیسپرسنت یا پراکنده ساز

آلودگی‌های نفتی در ستون آب، به صورت طبیعی پراکنده می‌شوند و میزان پراکندگی مواد نفتی در ستون آب، به نوع نفت و انرژی امواج بستگی دارد. نفت‌هایی که گرانروی پایین‌تری دارند، تمایل به پراکندگی به صورت طبیعی دارند. به طور کلی نفت‌های خام نسبت به نفت‌های کوره در حوزه وسیع‌تری پراکنده خواهند شد.

پراکندگی طبیعی وقتی رخ می‌دهد که اختلاط انرژی ناشی از امواج و باد، برای غلبه بر کشش سطحی بین نفت و آب کافی بوده و باعث شکست لکه نفت به قطراتی با اندازه‌های گوناگون بشود. قطرات نفتی بزرگ‌تر سریعاً دوباره به سطح آمده و منعقد خواهند شد تا لکه نفتی را ترمیم نمایند. قطرات کوچک‌تر، به علت حرکت و تلاطم موج، در ستون آب به صورت معلق باقی مانده و توسط جریان‌های زیر سطحی رقیق‌تر می‌گردند.

دیسپرسنت‌ها برای افزایش میزان پراکندگی طبیعی به وسیله کاهش کشش سطحی میان نفت و آب طراحی شده‌اند و باعث ایجاد قطرات نفت بسیار کوچک توسط امواج می‌شوند. دیسپرسانت‌ها مخلوطی از دو ترکیب سورفکتانت‌ها و حلال‌ها می‌باشند. حلال‌ها وظیفه مهمی را بر عهده دارند و به عنوان یک رقیق‌کننده و یا کاهش‌دهنده گرانروی سورفکتانت به کار می‌روند.

هر مولکول سورفکتانت، یک بخش اولئوفیلیک (جذب شده به نفت) و یک بخش هیدروفیلیک (جذب شده به آب) دارد. حلال‌ها به هنگام پاشش بر روی نفت، سورفکتانت را بین نفت / آب انتقال داده و موجب کاهش کشش سطحی بین نفت و آب شده و به همراه موج انرژی باعث دور شدن قطرات از لکه نفت می‌شود. قطراتی که کوچک هستند در ستون آب معلق مانده و یک ستون شاخص به رنگ قهوه ای تولید می‌نماید که در زیر سطح پخش می‌شود.

برای دستیابی به میزان پراکندگی مؤثر، اندازه قطره نفت باید در حدود ۱ الی ۷۰ میکرومتر باشد، که پایدارترین حالت کم‌تر از ۴۵ میکرومتر می‌باشد. تلاطم دریا سرعت را متعادل می‌سازد، به طوری که قطرات نفت در این محدوده به حالت تعلیق باقی مانده و مخلوط نفت و دیسپرسنت سریعاً در چند متر بالایی ستون آب رقیق می‌شوند. حضور مولکول‌های سورفکتانت در قطرات سطحی و احتمال کاهش قطرات نفت در هنگام تماس، امکان انعقاد مجدد لکه‌های سطحی را به حداقل می‌رساند.

طبقه بندی دیسپرسنت

دیسپرسنت نسل اول

نسل اول محصولات، که در دهه ۱۹۳۰ استفاده می‌شدند، شبیه پاک‌کننده‌های صنعتی و ضد چربی‌ها با سمیت آبی بالا بودند، که امروزه دیگر در موارد نشت نفت مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

دیسپرسنت نسل دوم یا دیسپرسنت های با پایه هیدروکربن یا معمولی / نوع I

نسل دوم دیسپرسنت‌ها، که دیسپرسنت‌های نوع I نامیده می‌شوند. دارای حلال هیدروکربن با آروماتیک بسیار کم و یا بدون آروماتیک و به طور معمول ۱۵ تا ۲۰ درصد سورفاکتانت هستند. معمولا بدون رقیق‌سازی به کار برده می‌شوند، زیرا رقیق‌سازی با آب، آن‌ها را غیرمؤثر می‌سازد.

نیاز به دوز بالایی از دیسپرسنت به نفت (بین ۱:۱ تا ۱:۳) دارند. به کارگیری این نوع پراکنده‌سازها نیاز به اسپری به وسیله تجهیزات مناسب دارد. این پراکنده‌سازها نسبت به دیسپرسنت‌های نسل اول سمیت پایین‌تری دارند و علی رغم سمیت پایین، دارای اثر بخشی کم یا محدود می‌باشد.

دیسپرسنت نسل سوم یا دیسپرسنت های کنسانتره یا قابل رقیق سازی با آب / نوع II و III

دیسپرسنت‌های نسل سوم مخلوطی از دو یا سه سورفکتانت و حلال‌های ناشی از تقطیر نفت سبک هستند. رایج‌ترین سورفکتانت‌های استفاده شده غیریونی و آنیونی. غلظت سورفکتانت بین ۲۵ الی ۶۵ درصد بوده و تمایل دارد که بیش‌تر از سورفکتانت‌های موجود در محصولات نوع I باشد.

دیسپرسنت‌های نسل سوم می‌توانند به دو نوع II و III که هر دو کنستانتره هستند، تقسیم‎‌بندی می‌شوند. نوع II دارای سورفاکتانت بیش‌تری بوده و اثربخشی بهتری نسبت به نوع I دارد، اما دارای گرانروی بالایی بوده و قابلیت اسپری شدن را ندارد که این مشکل را می‌توان با رقیق‌کردن حل نمود.

پراکنده سازهای نفتی بر اساس تقسیم بندی UK

در کنار دسته‌بندی بیان شده، مقامات بریتانیایی دیسپرسانت‌ها را بر اساس نسل و براساس روش کاربردی که برای آن محصول در بریتانیا تصویب شده است طبقه‌بندی کرده‌اند:

• دیسپرسنت “معمولی” یا ((بر پایه هیدروکربن)) و یا ((UK نوع اول)) که در پاکسازی لکه‌های کم در خطوط ساحلی کاربرد دارند.
• دیسپرسنت‌های “کنسانتره های قابل رقیق سازی با آب” یا ((UK نوع دوم)) که می‌توانند توسط قایق یا کشتی‌ها اسپری شوند.
• دیسپرسنت “کنسانتره” یا ((UK نوع 3/2)) که می‌توانند توسط هواپیما یا کشتی‌ها اسپری شوند.

نسل	نوع UK	تجهیزات	میزان تاثیرگذاری	توضیحات	وضعیت
نسل اول	–	قایق /کشتی در ساحل	به میزان زیاد %50-30 دیسپرسنت استفاده شده یا 1 بخش دیسپرسنت برای 2 تا 3 بخش نفت	پاک کننده های صنعتی با سمیت بسیار بالا در دیسپرسنت ها استفاده شده است	استفاده نمی گردد
نسل دوم یا برپایه هیدروکربن یا معمولی	نوع 1 یا معمولی یا برپایه هیدروکربن	قایق /کشتی در ساحل	به میزان زیاد %50-30 دیسپرسنت استفاده شده یا 1 بخش دیسپرسنت برای 2 تا 3 بخش نفت	سمیت پایین اثر گذاری زیاد	موجود
نسل سوم یا کنسانتره	نوع 2 کنسانتره های قابل رقیق سازی با آب	قایق /کشتی	1بخش دیسپرسنت برای 20 تا 30 بخش نفت	سمیت پایین اثر گذاری زیاد	موجود
	نوع 3 کنسانتره	قایق /کشتی هواپیما	به میزان کم %5-3 دیسپرسنت استفاده شده یا 1 بخش دیسپرسنت برای 20 تا 30 بخش نفت	سمیت پایین اثر گذاری زیاد	موجود

انتخاب پخش کننده مناسب و بهبود عملکرد آن

دیسپرسنت‌ها با فرمول‌بندی‌های مختلف تولید می‌شوند و کارآیی آن‌ها بسته به نوع نفت تغییر می‌نماید. تست های آزمایشگاهی بسیاری برای درجه‌بندی میزان سودمندی یک دیسپرسنت نسبت به دیگری اجرا شده است. با این وجود، در هنگام استفاده از دیسپرسنت‌ها رعایت موارد احتیاطی توصیه می‌شود؛ زیرا امکان به وجود آوردن شرایط دریا در محیط آزمایشگاه مشکل می‌باشد.

به طور معمول، نسبت ۱:۲۰ دیسپرسنت کنسانتره نوع III به نفت استفاده می‌شود و تجهیزات پاشش برای دستیابی به این مورد از پیش تعیین می‌گردد. این مقدار ممکن است برای نفت تازه کاهش داده شود و برعکس برای نفت‌های غلیظ یا چرب افزایش داده شود، در مکان‌هایی که بیش‌تر از یک نوع کاربرد ممکن است، مورد نیاز باشد.

عوامل موثر بر عملکرد پراکنده سازها

سودمندی پخش کننده توسط پارامترهای فیزیکی و شیمیایی معینی محدود می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها شرایط دریا و ویژگی‌های نفت می‌باشد. آگاهی از این محدودیت‌ها، برای شناسایی بهتر شرایط محیطی در هنگام استفاده از دیسپرسنت‌ها مهم است. صرف نظر از روش‌های کاربردی و در بهینه مورد استفاده، از دیگر عوامل مؤثر بر عملکرد دیسپرسانت‌ها عبارتند از:

• میزان تماس بین دیسپرسنت و نفت
• میزان اختلاط
• شرایط آب و هوایی

مقدار دوز دیسپرسنت

برای محاسبه صحیح میزان دیسپرسنت، نسبت دیسپرسانت به نفت باید تعیین شود. این نسبت می‌تواند از ۱:۱ برای دیسپرسنت نوع I تا ۱:۵۰ برای دیسپرسنت نوع III بسته به روش کاربرد، نوع دیسپرسنت، نوع نفت و شرایط حاکم تغییر نماید. میزان کاربرد می‌تواند در 2 مرحله به روش‌های زیر محاسبه شود:

1. براورد حجم نفت برای تصفیه بر اساس مشاهدات و فرضیات مرتبط با متوسط ضخامت و ناحیه لکه
2. محاسبه کمیت دیسپرسنت موردنیاز برای دستیابی به مقدار لازم (نسبت دیسپرسنت: نفت)

همان‌گونه که اشاره شد، دوز دیسپرسنت‌های موردنیاز برای مقدار معینی نفت به منظور دستیابی به بهترین سطح پاشش، بسته به نوع نفت، میزان هوازدگی آن، ضخامت لایه نفتی، شرایط محیطی (مانند امواج) و خود پخش کننده متفاوت است.

در موارد خاصی مانند حادثه نفتکش “Sea Empress” چون نفت به آسانی تجزیه‌پذیر است، بنابراین مقدار دوز پایین (نسبت دیسپرسنت به نفت) می‌تواند کافی باشد، در حالی‌که در سایر حوادث مخرب‌تر (که تجزیه‌پذیری نفت زیاد نیست)، ممکن است نیاز باشد که دوز دیسپرسنت افزایش یابد.

از نظر تجربی، بهتر است در استفاده از دیسپرسنت‌ها به دوز ذکر شده توسط تولیدکننده مراجعه شود (که اغلب در مورد دیسپرسنت‌های کنسانتره ۵ درصد می‌باشد)، میزان دوز می‌تواند در طول عملیات و براساس ارقام متوسط تغییر کند.

در حالت کلی، دیسپرسنت‌‎های معمولی یا دیسپرسنت‌های نوع ۲ (دیسپرسنت‌های با پایه هیدروکربن) معمولاً در دوزهای تقریبی ۵۰ – ۳۰ درصد از مقدار برآوردشده نفت با گرانروی پایین (تا ۱۰۰۰ سانتی استوک) و با دز ۱۰۰ درصد برای نفت‌های دارای گرانروی ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ سانتی استوک استفاده می‌شوند.

دوز دیسپرسنت‌های نوع ۳ یا دیسپرسنت‌های کنسانتره، برای نفت‌های دارای گرانروی ۵۰۰۰ سانتی استوک، ۵% و برای نفت‌های دارای گرانروی ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ سانتی استوک ۱۰-۵ % است. همچنین در مورد نفت‌های دارای گرانروی بیش از ۱۰۰۰۰ سانتی استوک نیز استفاده از Dispersant چندان تاثیری ندارد. برای نفت‌های سبک تازه که به آسانی تجزیه‌پذیر هستند و گرانروی کم تر از ۵۰۰۰ سانتی استوک دارند، مقدار دوز ۵ درصد می‌تواند کافی باشد.

با در نظر گرفتن نسبت کاربرد دربرابر ضخامت نفت، می‌توان مقدار کاربرد را براساس قواعد عموماً پذیرفته شده ارزیابی ضخامت نفت انجام داد (ضخامت لکه‌های تیره نفتی معمولاً در حدود ۰٫۱ میلی‌متر و ضخامت مناطقی که با لایه نازکی از نفت رنگی و درخشنده پوشیده شده‌اند در حدود ۰٫۰۰۱ تا ۰٫۰۱ میلی متر براورد می‌شود)

شرکت دکتر کمیکال تأمین کننده ضد خوردگی، ضد رسوب و دیسپرسنت (Dispersant) موردنیاز صنعت نفت و گاز کشور می‌با‌شد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه خرید و فروش مواد شیمیایی و قیمت با کارشناسان بخش فروش در تماس باشید.