کاربردهای وسیع گلوتارآلدهید در صنعت دام و طیور
امروزه به دلیل اهمیت تأمین پایدار مواد غذایی در کشورها، مسئله استریلیزه کردن دام و طیور و آبزی پروری به امری جدی تبدیل شده است. عدم ضدعفونی صنایع مرتبط با دام و طیور هزینههای زیادی را به این صنایع متحمل میکند و از آنجاییکه این موضوع در ابتدای زنجیره تأمین بخشی از مواد غذایی جای دارد از اهمیت بسزایی برخوردار است.
گلوتارآلدئید برای استریل کردن تجهیزات بیمارستانی و دامپزشکی و برای ضدعفونی سطوح در بیمارستانها، بیمارستانهای دامپزشکی، خانههای سالمندان و کارخانههای فراوری مواد غذایی استفاده میشود.
پرورش دام و طیور در شرایط بسته و بسیار متراکم، دام و طیور را در معرض تهدید میکروارگانیسمهای بیماریزا قرار میدهد. در حال حاضر روشهای متداول جهت از بین بردن میکروبهای بیماریزا، عمدتاً استفاده از ضدعفونی کنندههای معمولی مانند فنلهای ترکیبی، پراکسید، آلدئیدها، ضدعفونیکنندههای حاوی کلر، کلاس ید، نمک آمونیوم چهارتایی است.
بیشترین استفاده از گلوتارآلدئید به عنوان یک ضد میکروب، باکتریکش، قارچکش و یک ویروسکش است. برای جلوگیری از رشد باکتریها در منابع آب برای شستشوی هوا، به عنوان بایوساید سیستمهای خنک کننده، حوضچههای چوب و سیستمهای آب خمیر و کاغذ استفاده میشود. کاربردهای دیگر گلوتارالدهید به عنوان مایع مومیایی کردن، به عنوان تثبیتکننده برای بافتها، برای پردازش فیلم و دباغی چرم است.
نحوه عملکرد گلوتارالدهید
گلوتارآلدهید احیا کننده بسیار قوی هستند، میتوانند با ترکیب با پروتئین تغییر زنتیکی ایجاد کند، در نتیجه اثر قوی در عدم تکثیر باکتریها از خود نشان میدهد و می توانند کپک، ویروس، جوانه و غیره را از بین ببرد. نمک آمونیوم چهارتایی نسبت به گلوتارالدهید دارای مزایایی مانند غلظت باکتریکشی پایین است.
این ضدعفونی کننده غیر سمی، بدون خوردگی، غیر تحریک شده، اما محدوده باریک استریلیزاسیون آن برای مایکوپلاسما ناکارآمد است. بهتر است در فرمولاسیونهای ضدعفونیکننده گلوتارالدهید با نمک آمونیوم چهارتایی ترکیب شود در اینصورت میتوانند اثر مکمل داشته باشند.
گلوتارآلدئید عمدتاً به عنوان محلول آبی استفاده میشود که غلظت آن از 50% وزنی تا کمتر از 1% وزنی در وزن متغیر است. گلوتارآلدئید با غلظتهای مختلف برای ترکیب در محلولهای شیمیایی، تمایل به پلیمریزه شدن در محلول دارد. گلوتارآلدئید تجاری ممکن است دارای گونههای متعددی از جمله الیگومرها، مشتقات غیر اشباع و آلدئیدهای حلقوی در محلولها باشد.
گلوتارآلدئید یک دی آلدئید آلیفاتیک است که بیشتر واکنشهای آلدئیدی معمولی را برای تشکیل استالها، سیانوهیدرینها، اکسیمها، هیدرازونها و کمپلکسهای بی سولفیت انجام میدهد. گلوتارآلدئید در محلولهای شیمیایی به اکسیداسیون هوا حساس است و کربوکسیلیک اسید مربوطه را ایجاد میکند.
گلوتارآلدئید با یک واکنش پیوند متقابل (cross link) که عمدتاً بین گروههای NH2 است و به زمان، pH و دما بستگی دارد، با پروتئینها واکنش میدهد که می تواند باعث تخریب میکروارگانیسم ها شود. این واکنش در شرایط قلیایی کارایی کمتری دارد.
کاربردهای گلوتارالدهید در دام و طیور
محلولهای آبی گلوتارآلدئید برای ضدعفونی خانههای حیوانات و پرندگان مانند سولههای دام و طیور، مرغداریها، جوجهکشیها، لانهها، اصطبلها و به خصوص بیمارستانهای دامپزشکی استفاده میشود. دامپزشکان باید پتانسیل بسیار مهم بیماری مشترک بین انسان و دام و بیماری مشترک بین انسان و دام را در ارتباط با تماس انسان با حیوانات سالم و بیمار در نظر بگیرند.
بروز تب کیو (به دلیل کوکسیلا بورنتی) پس از مداخلات مامایی یا سزارین و بروسلوز خوکی در سگهای شکار خوک در شمال آمریکا و کوئینزلند 10 سال پیش رخ داد. به این دلایل، کنترل عفونت در بیمارستانهای دامپزشکی از اهمیت بالایی برخوردار است.
محصولات تجاری مبتنی بر گلوتارآلدهید حاوی 12-15 درصد گلوتارآلدئید هستند. ضریب رقت توصیه شده 50-400، غلظتی بین 0.30 تا 0.03٪ را فراهم میکند. حیوانات قبل از استفاده خارج میشوند و قبل از ضدعفونی، سوله از زباله و فضولات پاک میشود.
در صنایع طیور گندزدایی در فواصل 8-6 هفته انجام میشود. انتشار به فاضلاب از استفاده در محل نگهداری حیوانات احتمالاً حداقل است، زیرا محلول گلوتارآلدئید به طور کلی روی سطوح اعمال میشود و اجازه داده میشود تا قبل از نگهداری مجدد حیوانات خشک شود.
در برخی موارد، بقایای گلوتارآلدئید ممکن است تمیز شوند. احتمال دارد پس از تمیز کردن و شستشو مقداری گلوتارالدهید وارد فاضلاب شود ولی بسیار ناچیز است.
محلولهای رقیق تقریباً 0.1 تا 0.3% وزنی/ حجمی گلوتارآلدئید روی دیوارها، کفها و سایر سطوح اسپری، شسته یا کف میشوند تا تمیز و ضدعفونی شوند. در مه پاش سولهها معمولاً با تجهیزات اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک از محلول رقیقتر تقریباً 400ppm استفاده میشود.
محلولهای گلوتارآلدئید تقریباً 750ppm نیز برای ضدعفونی کردن پوسته تخم مرغ به منظور کمک به حذف کثیفی و زباله استفاده میشود. پس از ضدعفونی، شستشو با آب تمیز انجام میشود.
گلوتارآلدئید معمولاً همراه با عوامل مرطوب کننده برای کنترل ویروسها و سایر میکروارگانیسمها در صنعت آبزی پروری در برخی کشورها استفاده میشود.
محلولهای آبی گلوتارآلدئید برای نرم کردن چرمها و بهبود مقاومت آنها در برابر آب، مواد قلیایی و کپک استفاده میشود. بسته به نوع چرم یا پوست مورد استفاده، مقدار 25% یا 50% محلول گلوتارآلدئید وزنی بر وزن به ظرف مخلوط کننده اضافه میشود تا چرمها خیسانده شوند و غلظت نهایی تقریباً 0.5 تا 2% در ظرف اختلاط ایجاد شود.
دباغی با گلوتارآلدئید را میتوان در محدوده وسیعی از pH به دست آورد، اما مقدار گلوتارآلدئید محدود شده توسط کلاژن و سرعت تثبیت با pH افزایش مییابد. گلوتارآلدئید به طور برگشتناپذیری به مولکول کلاژن متصل است و هیدرولیز اسیدی شدید برای آزاد شدن آن با شکستن پیوندهای پپتیدی درون کلاژن به جای محل اتصال واقعی گلوتارآلدئید لازم است.
گلوتارآلدئید به عنوان میکروبکش تصفیه آب برای استفاده در برجهای خنک کننده، واشرهای هوا، پاستوریزهها و سایر سیستمهای آب در گردش صنایع دام و طیور استفاده میشود. این محصولات در کنترل باکتریهای تشکیلدهنده لجن، باکتریهای کاهنده سولفات و جلبکها مؤثر هستند. میتوان جهت ضد عفونی برجهای خنک کننده دوز اولیه 68-90 میلی گرم در لیتر گلوتارآلدئید با دوز نگهداری 45 میلیگرم در لیتر گلوتارآلدئید استفاده کرد. محلول آبی گلوتارالدهید توسط یک سیستم پمپ به سیستم تزریق میشود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.