مولیبدات سدیم – کاربردهای سدیم مولیبدات

مولیبدات سدیم

مولیبدات سدیم دی هیدراته که به نام نمک دی سدیم اسید مولیبدیک نیز شناخته می‌شود، یک ماده سفیدرنگ به‌صورت گرانول ریزدانه است که با فرمول : Na2MoO4·2H2O شناخته می‌شود.

سدیم مولیبدات به‌عنوان یک بازدارنده خوردگی در سیستم‌های آب خنک‌کننده باز و بسته، خنک‌کننده موتور، مایعات فلزکاری، آبکاری و گل حفاری کاربرد دارد.

مولیبدات همچنین مغذی گیاهان بوده و به‌عنوان کود در کشاورزی استفاده می‌شود. سدیم مولیبدات منبع اکسید مولیبدن است و این ماده شیمیایی کاربردهای متنوعی در زمینه صنعت، تجارت و کشاورزی دارد.

این ماده یک بازدارنده خوردگی ایده‌آل برای آب و سیستم‌های خنک‌کننده است. چراکه در دماها و سطوح pH مختلف، کارایی دارد. این ماده، می‌تواند از خوردگی آهن، مس و آلومینیوم در سیستم‌های خنک‌کننده آبی باز و بسته جلوگیری کند.

مولیبدات سدیم (Na2MoO4) از ترکیبات معدنی سدیم یا نمک طبیعی به دست می‌آید. منبع غنی مولیبدن است که یک‌ریز مغذی عالی خاک است و برای رشد سالم گیاه ضروری است.

سدیم مولیبدات در صنعت کشاورزی مناسب به‌عنوان کود و به‌صورت محلول‌پاشی یا کوددهی به مقدار کم استفاده می‌شود. در صنعت کشاورزی از این ماده شیمیایی برای تهیه کود مخصوصاً در سبزیجاتی مانند گل‌کلم و کلم بروکلی استفاده می‌شود.

این ماده همچنین هنگام درمان کمبود مس به غذای دام افزوده می‌شود. البته باید احتیاط کرد؛ زیرا Na2MoO4 خود می‌تواند در غلظت 0.3 ppm باعث بروز کمبود مس در گاو شود.

Sodium molybdate با اکثر فلزات رایج، عوامل اکسیدکننده یا قلیایی سازگار نیست. اگر مولیبدات سدیم با منیزیم مذاب تماس پیدا کند، به‌شدت با آن واکنش داده و منفجر می‌شود. علاوه بر این، به‌شدت با سدیم، لیتیوم داغ، پتاسیم و اینترهالوژن‌ها (مانند تری فلوراید کلر و پنتا فلوراید برم) واکنش نشان می‌دهد.

این ماده منبع مهمی از مولیبدن است و بیشتر به‌صورت نمک دهیدراته سدیم وجود دارد. آنیون مولیبدات چهاروجهی است. برای هر آنیون دو کاتیون سدیم وجود دارد.

Sodium molybdate به طور گسترده در تولید، از جمله کودهای کشاورزی، رنگ‌دانه‌ها، کاتالیزورها، بازدارنده‌های آتش، بازدارنده‌های خوردگی و همچنین تصفیه آب کاربرد دارد.

همان‌طور که گفته شد این ماده یک کود مغذی ضروری برای گیاهان و حیوانات است که معمولاً برای کشت هیدروپونیک گیاهان و حبوبات مانند نخود، لوبیا، عدس، یونجه و بادام‌زمینی استفاده می‌شود. molybdate جذب نیتروژن را بهبود می‌بخشد و باعث تثبیت کارآمد نیتروژن جو توسط باکتری‌ها می‌شود.

این ماده به دلیل سمیت پایین در تصفیه آب از جمله تصفیه آب صنعتی استفاده می‌شود. مزیت مولیبدات سدیم در تصفیه آب این است که در غلظت پایین کارایی لازم را دارد که رسانایی کم آب را حفظ می‌کند و با کاهش پتانسیل خوردگی گالوانیکی از خوردگی جلوگیری می‌کند. همچنین در پرداخت سطوح فلزی از جمله گالوانیزه و پولیش سطوح استفاده می‌شود.

مواد مورد نیاز تصفیه آب خود را بهترین کیفیت و تضمین از دکتر کمیکال تهیه کنید.

ویژگی‌ های شیمیایی و فیزیکی مولیبدات سدیم

• سدیم مولیبدات
• دی سدیم مولیبدات
• شماره CAS
• 7631-95-0
• 10102-40-6 (دی هیدراته)
• فرمول شیمیایی: Na2MoO4
• جرم مولی: 205.92 گرم بر مول (بی آب)
• 241.95 گرم در مول (دی هیدراته)
• ظاهر: پودر سفید
• چگالی 3.78 گرم بر سانتی‌متر مکعب، جامد
• نقطه ذوب: 687 درجه سانتیگراد (1269 درجه فارنهایت؛ 960 کلوین)
• حلالیت در آب: 84 گرم در 100 میلی‌لیتر (100 درجه سانتیگراد)
• ضریب شکست (nD): 1.714

تولید مولیبدات سدیم

سدیم مولیبدات را می‌توان با اکسیدکردن و برشته کردن مولیبدنیت یا دیگر مواد خام حاوی مولیبدن به دست آورد. تری اکسید مولیبدن، به‌دست‌آمده را با سدیم هیدروکسید شستشو داده و محلول مولیبدات سدیم به دست می‌آید و در مراحل بعد فیلتراسیون، به غلظت رساندن، سردکردن، سانتریفیوژ و خشک‌کردن انجام می‌شود.

این ماده ابتدا با فرایند هیدراتاسیون تولید شد. می‌توان آن را با حل‌کردن تری اکسید مولیبدن در هیدروکسید سدیم در محدوده دمایی 50-70 درجه سانتی‌گراد و سپس کریستال کردن محصول فیلتر شده تولید کرد. محصول خشک نهایی با حرارت دادن آن تا 100 درجه سانتی‌گراد به دست می‌آید.

 MoO3 + 2NaOH + H2O → Na2MoO4·2H2O

 واکنش فوق واکنش تولید سدیم مولیبدات را نشان می‌دهد که در آن تری اکسید مولیبدن با هیدروکسید سدیم و آب واکنش می‌دهد.

کاربرد مولیبدات سدیم

سدیم مولیبدات در تصفیه آب

در فرایند تصفیه آب صنعتی، مولیبدات سدیم بر نیتریت سدیم ترجیح داده می‌شود. جایی که به دلیل ساختار دوفلزی آن پتانسیل خوردگی گالوانیکی وجود دارد. چراکه مولیبدات در غلظت کمتری از مولیبدات باعث کاهش قابلیت هدایت آب می‌شود. به‌عبارت‌دیگر مولیبدات سدیم در محدوده 50 تا 100 ppm کارایی دارد، درحالی‌که، نیترات سدیم در غلظت حدود 800 ppm  باشد همان اثر را خواهد داشت. غلظت‌های پایین‌تر مولیبدات رسانایی پایین آب را حفظ کرده و بنابراین پتانسیل خوردگی گالوانیکی کاهش می‌یابد.

سدیم مولیبدات (Na2MoO4)  در تصفیه آب، به‌عنوان یکی از بهترین مواد بازدارنده خوردگی در سیستم‌های خنک‌کننده با سیستم گردش باز و بسته آب، شناخته می‌شود.

اغلب در سطوح غلظتی پایین‌تر و همراه با سایر مهارکننده‌ها مانند فسفات‌های معدنی و آلی استفاده می‌شود.

مولیبدات‌ها علاوه بر اینکه یک بازدارنده بسیار مؤثر در آب نرم و سخت هستند، از نظر حرارتی پایدارند و همچنین در حضور اکسیژن نیز عملکرد بسیار خوبی دارد.

علاوه بر این، تصفیه با مولیبدیت برای محیط‌زیست ایمن‌تر است و در مناطقی که تخلیه فسفات و یا روی ممنوع شده، بهترین انتخاب است.

در کاربردهای تصفیه آب صنعتی، مولیبدات سدیم نسبت به نیتریت سدیم بهترین محافظت در برابر خوردگی را ارائه می‌دهد.

مولیبدات سدیم، Na2MoO4، یک مهارکننده خوردگی غیرسمی و سازگار با محیط‌زیست برای حفاظت از سیستم‌های خنک‌کننده آب نرم بوده که جز بازدارنده‌های آندی طبقه‌بندی می‌شود، اما استفاده از آن نیاز به حضور اکسیژن یا دیگر عوامل اکسیدکننده در محلول دارد.

کاربرد مولیبدات سدیم به‌ عنوان بازدارنده خوردگی

کاربرد صنعتی و تجاری بازدارنده‌های خوردگی حاوی مولیبدات روزبه‌روز در حال افزایش است.

مولیبدات از خوردگی فولاد کم‌کربن، مس و برنج در سیستم‌های آب مداربسته جلوگیری می‌کند. این ترکیب هم سازگاری بیشتری با محیط‌زیست دارد و هم به علت کارایی در غلظت پایین، از نظر اقتصادی نیز مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

مولیبدات در غلظت‌های مختلف بسته به شرایط محیطی کاربرد دارد. به طور مثال گاهی اوقات باتوجه‌به pH آب به غلظت بالاتری از مولیبدات برای محافظت از استیل در برابر خوردگی، نسبت به غلظت موردنیاز در آب مقطر، نیاز است.

مهار مولیبدات سدیم در آب‌هایی با ترکیب و pH متفاوت بررسی شده است. مزیت مولیبدات فراتر از مهار خوردگی فلزات آهنی است که از جمله آن‌ها می‌توان به ممانعت از خوردگی حفره‌ای و خوردگی فلزات غیرآهنی اشاره کرد.

سدیم مولیبدات یک بازدارنده خوری آندی غیر اکسیدکننده است. مولیبدات سدیم نیاز به نیترات را از طریق جریان بازدارنده با نیتریت آمین کاهش می‌دهد. در نتیجه مقاومت در برابر خوردگی جریان حاوی نمک کربوکسیلات را افزایش می‌دهد.

سدیم مولیبدات در کشاورزی

مولیبدات سدیم به طور گسترده‌ای به‌عنوان کود کشاورزی در مزارع استفاده می‌شود. صنعت کشاورزی سالانه نزدیک به پانصد کیلوگرم مولیبدات سدیم به‌عنوان کود استفاده می‌کند. این نوع ماده برای تبدیل نیترات‌های موجود در برگ به پروتئین و آمینواسید ضروری است. مولیبدن برای رشد بهینه گیاهان خصوصاً حبوبات لازم است.

مولیبدات برای درمان اختلالات ناشی از کمبود مولیبدن در خاک در گیاهانی مانند کلم بروکلی و گل‌کلم استفاده می‌شود. البته دوز مولیبدات باید در حد مجاز باشد، زیرا در غیر این صورت منجر به کمبود مس در دام می‌شود مولیبدات یک کود کریستالی محلول در آب است که مقدار بسیار کمی از آن برای برآوردن نیاز سالانه گیاه نیاز است.

این ماده به دلیل شیمی ترکیبات مولیبدات که اکسید مولیبدن را در بالاترین درجه اکسایش دارند، انتخاب ایده آلی برای کود کشاورزی است. این بدان معناست که این ماده شیمیایی در آب بسیار محلول است. در نتیجه این کود به‌راحتی در آب حل شده، در خاک و سپس توسط ریشه گیاهان به‌خوبی جذب می‌شود. مولیبدات سدیم به‌ویژه در میان کشاورزانی که حبوبات کشت می‌کنند بسیار محبوب است.

علاوه بر کاربردهای سنتی کودهای مبتنی بر خاک، این ماده در کشاورزی هیدروپونیک که از بسترهای بی‌اثر به‌عنوان بستر رشد به‌جای خاک استفاده می‌کند، نیز کاربرد دارد. در این روش محلول‌های غذایی با استفاده از آب مستقیماً به گیاهان داده می‌شوند، بنابراین کودهای شیمیایی با حلالیت بالا – مانند سدیم مولیبدات – برای این اهداف بسیار مطلوب هستند.

مزایای مولیبدات سدیم به‌ عنوان کود کشاورزی

• عنصر کمیاب ضروری مولیبدن را برای محصولات کشاورزی و دام تضمین می‌کند.
• به‌صورت محلول‌پاشی به محصولات زراعی و مراتعی که در خاک‌های اسیدی رشد می‌کنند، کاربرد دارد.
• برای تبدیل نیترات‌های موجود در برگ‌ها به اسیدهای آمینه و پروتئین ضروری است
• مناسب برای محلول‌پاشی یا کوددهی
• ایده‌آل برای، لوبیا، نخود، انگور، کدو، کلزا، شبدر و سایر محصولات و مراتع

مولیبدن در خاک

مولیبدن به شکل مولیبدات (MoO4-2) توسط گیاه جذب می‌شود. مولیبدن موجود در خاک به طور طبیعی از تجزیه سنگ‌ها حاصل می‌شود و مقدار آن بین 2 تا 2.5 ppm  است. از این مقدار، تنها 10٪ آن برای گیاه قابل جذب است.

 چه عواملی بر وجود مولیبدن در خاک تأثیر می‌گذارد؟

از جمله عواملی که دردسترس‌بودن مولیبدن در خاک تأثیر می‌گذارد، pH است. با افزایش pH، مولیبدن بیشتر در دسترس گیاه قرار می‌گیرد؛ زیرا به شکل قابل جذب (MoO4-2) تبدیل می‌شود.

سدیم مولیبدات به‌ عنوان ردیاب شیمیایی

مولیبدات سدیم در شیمی دارویی و بیوشیمی کاربرد دارد. برای ردیابی بسیاری از مواد شیمیایی آلی که بی‌رنگ هستند استفاده می‌شود.

سدیم مولیبدات در مکمل‌ های غذایی

برخی از افراد ممکن است رژیم غذایی خود را با مولیبدات سدیم تکمیل کنند. این محصولات می‌توانند به‌تنهایی یافت می‌شود، اما مولیبدن معمولاً در مولتی‌ویتامین‌ها و ویتامین‌های پیچیده یافت می‌شود.

دوز مصرفی این مکمل‌های غذایی از حدود 50 میکروگرم تا 500 میکروگرم (میکروگرم) molybdate متغیر است.

اکثر مردم به منبع اضافی مولیبدن نیاز ندارند، زیرا این ماده در انواع مختلفی از غذاها مانند حبوبات، ماست، سیب‌زمینی، نان سبوس‌دار، جگر گاو، اسفناج، ذرت، پنیر، ماهی‌تن و غیره وجود دارد. موارد مسمومیت ناشی از مقدار اضافی دریافت مولیبدن نادر است و معمولاً فقط به دلیل قرارگرفتن در معرض معدن و صنایع فلزکاری پیش می‌آید.

ترکیبات مولیبدن

ترکیبات مولیبدن مورداستفاده برای محصولات زراعی شامل ‌تری اکسید مولیبدن، مولیبدات سدیم و مولیبدات آمونیوم است. تری اکسید مولیبدن فقط تا حدودی در آب محلول است. تری اکسید مولیبدن حاوی 66 درصد مولیبدن است. مولیبدات آمونیوم حاوی 54 درصد مولیبدن و در آب محلول است. این ماده حاوی 39 درصد مولیبدن است و به‌صورت کریستال‌های ریز فروخته می‌شود که به‌راحتی در آب سرد حل می‌شود و این ماده بدون شک راحت‌ترین ترکیب برای تهیه محلول‌هایی است که برای سم‌پاشی استفاده می‌شوند.

مولیبدات سدیم شکل محلول مولیبدن است. Sodium molybdate رشد را در مراتع به‌ویژه حبوبات افزایش می‌دهد. سطوح بیش از حد مولیبدن می‌تواند باعث کمبود مس شود؛ زیرا مولیبدن باعث افزایش دفع مس در دام می‌شود. همچنین نشان‌داده‌شده است که سطوح بالای مولیبدن باعث افزایش ناباروری می‌شود.

مولیبدن (Mo) یکی از شش عنصر شیمیایی جزئی موردنیاز گیاهان سبز است. پنج مورد دیگر عبارت‌اند از آهن، مس، روی، منگنز و بور. به این عناصر “جزئی” می‌گویند؛ زیرا گیاهان فقط در مقادیر بسیار کم به آنها نیاز دارند در مقایسه با عناصر اصلی (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، گوگرد، کلسیم و منیزیم).

مقدار مولیبدن موردنیاز گیاه از بقیه شش عنصر جزیی کمتر است به‌طوری‌که حداقل 50 گرم مولیبدن در هر هکتار نیاز اکثر محصولات را برآورده می‌کند. کمبود مولیبدن عمدتاً در مناطق دارای خاک اسیدی رخ می‌دهد.

موارد احتیاط هنگام استفاده از سدیم مولیبدات

• با عوامل اکسیدکننده، فلزات قلیایی و بسیاری از فلزات رایج سازگاری ندارد. می‌تواند در تماس با منیزیم مایع منفجر شود.
• به‌شدت با مواد اینترهالوژن مانند پنتا فلوراید برم و تری فلوراید کلر واکنش می‌دهد.
• با لیتیوم داغ، سدیم و پتاسیم واکنش شدیدی دارد.

شرکت دکتر کمیکال تأمین‌کننده مواد ضد خوردگی و تصفیه آب و فاضلاب است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه خرید و فروش مواد شیمیایی و قیمت با کارشناسان بخش فروش در تماس باشید.